CARE: “Werken per cluster is effectiever”

Gabriel Fernandez del Pino is een shelter en reconstructie-advisor bij CARE International UK, onderdeel van het noodhulpteam van CARE. Hij heeft bij meerdere grote rampen gewerkt, zoals de aardbeving in Haïti en de overstromingen in Pakistan. Op 19 november sprak hij met een communicatiemedewerker van CARE over zijn werk op de Filipijnen.

Hoe is de situatie op de Filipijnen als het gaat om onderdak? 

We hebben samen met andere organisaties een evaluatie gedaan in negen gemeenten in Leyte waaruit bleek dat 90 procent van de gebouwen schade had. Een meerderheid van huizen heeft schade aan het dak als gevolg van de harde wind. Volgens het Filipijnse Ministerie van Sociale Zaken en Ontwikkeling zal het ongeveer zes miljoen dollar kosten om alle ontheemde mensen weer te huisvesten.

De hulpverlening is georganiseerd per cluster. Kun je vertellen hoe die clusters werken?

In de internationale respons op een humanitaire crisis hebben organisaties in het verleden baat gehad bij duidelijke leiding van één organisatie die het voortouw nam om de hulp te coördineren. Andersom heeft het gebrek aan zo’n leidende organisatie vroeger ook wel geleid tot adhoc hulpverlening waarbij sommige gebieden gedeeltelijk werden overgeslagen. De beschikbare capaciteit van hulpverleners en materiaal werd ook niet optimaal gebruikt.

De Verenigde Naties hebben daarom negen clusters ingericht, die zowel ter plekke als op wereldniveau de hulp afstemmen. Ieder cluster wordt geleid door een VN-organisatie die als “provider of last resort” in kan springen. Clusters worden ingezet zowel in noodgevallen als in situaties die langdurige hulpverlening vergen.

Hoe worden de plannen voor noodonderkomens ontwikkeld?

De strategie is om niet te lang bezig te zijn om mensen te ondersteunen in hun eerste levensbehoeften, maar om hen te helpen zo snel mogelijk hun werk weer op te pakken en hun leven te hervatten.

CARE werkt samen met het shelter cluster, dat onder leiding staat van het Internationale Rode Kruis/Red Crescent en het Ministerie van Sociale Zaken en Ontwikkeling. Het cluster neemt ook de belangen van andere clusters mee als er overlappende aandachtsgebieden zijn, zoals bij water, sanitatie en hygiëne, werkgelegenheid en het opzetten van plannen om de risico’s bij een toekomstige ramp te verkleinen. De ervaring leert dat goede shelter-programmas ook  aandacht besteden aan de situatie van vrouwen en meisjes, vooral kwetsbare één-oudergezinnen met alleen een vrouw aan het hoofd.

Hoe kan het dat er zoveel schade is, werkten de evacuatieplannen dan niet?

Integendeel, de plannen hebben heel goed gewerkt, als je kijkt naar wat er gebeurde bij eerdere tyfoons. Lokale overheden en hulporganisaties zoals CARE’s lokale partner Accord, hielpen bij de evacuatie. Het dodental als gevolg van Haiyan is lager dan verwacht, gegeven de extreme windsnelheden en de kracht van de vloedgolven.

Het kon gebeuren dat evacuatiecentra aan de kust weggespoeld zijn door de golven, omdat in die bepaalde gebieden van Leyte, zoals Tacloban, geen vloedgolven verwacht werden.

Hoe is de situatie nu?

Tussen 11 en 14 november reisde het CARE team over Leyte en bezocht Tacloban, Ormoc en andere gemeenten. Overal zagen we al snel dat mensen bezig waren hun huis te herstellen. Mensen zijn enorm vindingrijk bezig, ze gebruiken stukjes van oude metalen platen en nieuwe materialen die te koop zijn.

Waarom delen hulpverleners eigenlijk geen tenten uit?

Omdat de meerderheid van huizen alleen maar hun dak verloren. Mensen willen heel begrijpelijk liever hun eigen huis repareren dan in tenten leven.

Waar is op gebied van onderdak nu het meeste behoefte aan?

We hebben nu het meeste behoefte aan dakmaterialen, zoals golfplaten en hout, en gereedschap zoals hamers en spijkers. Er is ter plekke vrij veel hout beschikbaar omdat veel palmbomen zijn omgewaaid. Het zou fijn zijn als mensen het hout mochten gebruiken, maar we moeten eerst uitvinden van wie de bomen zijn. En zonder gereedschap kunnen we er nog niet veel mee.