Dagboek van een noodhulpcoördinator
Lees hieronder het blog van noodhulpcoördinator Nok van de Langenberg van SHO-deelnemer CARE. Nok is zaterdag 25 januari jl. vertrokken naar de Filipijnen om de hulpverlening tussen de lokale partners goed op elkaar af te stemmen.
Zaterdag, 25 januari 2014
Weer op weg naar de Filipijnen! Na weken lang op afstand meegedacht en meegeleefd te hebben ga ik nu zien hoe het er ruim twee maanden na de ramp voor staat… In november was het letterlijk een gigantische
puinhoop en de hulpverlening in eerste instantie uiteraard ook nog behoorlijk chaotisch. Met name logistiek hadden we problemen in de beginfase maar al snel kwam daar verbetering in en geleidelijk aan kregen we de zaak steeds meer onder controle. Zodat we nu kort na de ramp -in vergelijking met bijvoorbeeld de aardbeving op Haiti of het geweld in Syrie- al veel optimistischer zijn over een goede afloop. Maar het is wel een geweldige klus! Stel je bijvoorbeeld eens voor dat er wel zo’n 15 miljoen kokospalmen omgewaaid zijn en misschien nog eens twee keer zoveel ernstig beschadigd. Die bomen leverden allemaal producten op voor de toch al niet zo rijke bevolking die nu behalve huis en bezittingen vaak ook nog eens hun inkomen kwijt zijn. Hoe gaan we dat oplossen? Nieuwe bomen planten uiteraard maar dat gaat nog jaren duren voor die weer productief zijn, en wat doe je dan in de tussenliggende tijd? Alleen al het opruimen van al dat hout is een gigantisch karwei en wat je laat liggen gaat rotten en is een broedplaats van ziekten en plagen…. Geen tijd te verliezen dus, aan de slag!
Zondag, 26 januari 2014
Zojuist geland in Manila. In het vliegtuig heb ik om de tijd gedurende de lange vlucht te doden meerdere Nederlandse en internationale kranten gelezen. Ze staan vol met artikelen over de problemen rondom de aankomende Olympische winterspelen in Sochi, over de onrustige politieke situatie in Egypte en de Ukraine, en uiteraard over de moeizaam verlopende Syrische vredesonderhandelingen in Genève. Geen van alle erg positieve en hoopvolle verhalen, ik word er wat somber van… Over de Filipijnen wordt met geen woord meer gerept, de wereld schijnt de ramp al vergeten. Is dat goed nieuws?
Mayet, de directeur van onze lokale partner organisatie ACCORD, staat mij op te wachten en heeft zoals altijd een brede glimlach op haar gezicht. Maar als ik wat dichterbij kom zie ik dat ze er vermoeid uitziet. Ja, geeft ze toe, ze is moe, erg moe zelfs. Na maanden bijna onafgebroken aan de slag geweest te zijn is iedereen uitgeput, zowel het ervaren personeel als de vele jonge enthousiaste vrijwilligers. Maar ze hebben gelukkig wel veel bereikt en vol trots verteld Mayet mij er over zodat de normaal lange en saaie autorit naar mijn hotel in Quezon City in het noorden van Manila voorbij vliegt. Kan niet wachten alles met eigen ogen te zien, maar nu eerst even slapen ;-).
Maandag, 27 januari 2014
Vandaag de hele dag vergaderen in Manila…. Eerst ’s ochtends met onze belangrijkste lokale partner ACCORD, daarna ’s middags met CARE Philippines in hun nieuwe landenkantoor. De verhalen die ik hoor bevestigen wat ik al vermoedde: er is veel voortgang gemaakt in de afgelopen maanden, maar er is ook nog gigantisch veel te doen en met name op het gebied van de inkomensvoorziening (“livelihoods”) is er nog geen duidelijk plan van aanpak. De focus is in de beginfase logischerwijze gericht op de meeste directe noden en CARE heeft samen met een achttal lokale partners al een kleine 150,000 mensen op Leyte, Samar en Panay weten te helpen met voedsel, NFI (non-food items), en/of onderdak (shelter kits). De funding target van $20M is al ruimschoots gehaald en er stroomt nog steeds geld binnen, maar inmiddels is ook wel duidelijk dat er voor een lange-termijn en duurzame aanpak heel veel geld nodig is…
’s Middags is er een kleine ceremonie om het nieuwe kantoor van CARE officieel te openen. Omdat de meeste mensen op de Filipijnen christen zijn hebben we een Indiase katholieke priester bereid gevonden om het kantoor en het personeel te zegenen. Hij zegt mooie woorden over naastenliefde en het werk van God waar wij een voorbeeld aan nemen en ik voel weer wat van de schaamte die ik ook voelde in november toen ik door iedereen zo uitvoerig bedankt werd omdat ik kwam helpen…. Moet je daarvoor geprezen worden? Doen we eigenlijk niet veel te weinig, veel te laat, en te zelden? In de Filipijnen doen we het misschien niet eens zo slecht maar moeten we ook trots zijn op wat we in Syrië doen? Of in Zuid Soedan, of in de Centraal Afrikaanse Republiek?
Dinsdag, 28 januari 2014
Vroeg op vandaag; al om 5 uur gaan we richting luchthaven voor de vlucht naar Tacloban. Het vliegtuig zit helemaal vol want de aartsbisschop brengt er ook een bezoek en zijn gevolg vult het halve toestel. De zwaar beschadigde luchthaven van Tacloban vertoont nog duidelijk de sporen van de tyfoon en langs de weg naar de stad zien we rijen met tenten, bergen afval en verwrongen golfplaten, en indrukwekkende beelden van de schade veroorzaakt door de “storm surge” die de stad zo zwaar getroffen heeft. We rijden langs het Convention Center, dat er nu weer normaal uitziet maar waar veel mensen de dood vonden toen zij daar vergeefs een schuilplaats zochten voor de wind en verrast werden door de vloedgolf en in de paniek die uitbrak onder de voet gelopen werden. Richting Ormoc zien we overal sporen van de ramp maar ook drukke bedrijvigheid en links en rechts wordt er gezaagd, getimmerd, gebouwd en gerepareerd. Langs de weg staan hier en daar lange rijen van schoolkinderen met kleurige vlaggetjes. Ik vermoed dat het voor de kardinaal is en niet voor ons, maar een leuk gezicht is het wel! De burgemeester van Albuera ontvangt ons en legt uit wat er allemaal in zijn gemeente gebeurd is en wat zijn plannen voor de toekomst zijn en hoe CARE daarbij kan helpen. Geholpen door Lex, onze landendirecteur, maak ik een korte video opname voor de SHO. Tot slot gaan we nog in een aantal wijken op bezoek om te praten met dorpelingen die voedselhulp of onderdak gekregen hebben om te kijken wat er nog kan verbeteren….Over het geheel genomen is iedereen heel tevreden maar de vraag om lange termijn ondersteuning komt steeds terug. Dat wordt nog een hele uitdaging!
Woensdag, 29 januari 2014
Inspirerende dag vandaag! Eerst ’s morgens een distributie van zogenaamde “non-food items” meegemaakt: in een van de wijken van Ormoc krijgen bijna 400 huishoudens elk twee dekens, een matje, een zaklantaarn met 
batterijen, een muskietennet, en twee kookpannen. Gedisciplineerd staan jong en oud in de rij met de genummerde kaartjes die ze de dag van tevoren bij de registratie uitgereikt gekregen hebben. Die registratie is belangrijk want zo weten we precies wie er wat gekregen heeft, en wat hun leeftijd en geslacht is. Die gegevens worden vervolgens gedeeld met de lokale overheid, de UN, en met de andere NGOs zodat we overlap kunnen voorkomen en zoveel mogelijk mensen bereiken. Er is een kartonnen doos met een sleuf klaargezet waar mensen hun suggesties in kwijt kunnen en die wordt rap gevuld met vooral bedankbriefjes. Na afloop praten we nog met een deel van de bewoners om te horen of ze tevreden zijn met wat ze gekregen hebben, en met de manier waarop het uitgedeeld is. Enthousiast wordt er gereageerd en hoewel het merendeel tevreden en dankbaar is zijn er nog wel wat suggesties: voedsel en huishoudspullen zijn zeer welkom en nodig maar kunnen we hen ook niet helpen met hun toekomstige levensonderhoud? Het eten is immers zo weer op, hun gewassen zijn verwoest en wat heb je aan een kookpot als die leeg blijft?
’s Middags rijden we naar Tacloban en ontmoeten we onze lokale partners in Oost Leyte en West Samar die gretig hun verhalen kwijt willen. Ik ben vooral geraakt door dat van LCDE, een kleine lokale NGO met hoofdkantoor in Palo, slechts enkele kilometers ten zuiden van Tacloban. Alhoewel Tacloban, als grootste stad van Leyte en met een fors aantal slachtoffers te betreuren, veel in het wereldnieuws was, lijkt Palo als je er doorheen rijdt op het eerste gezicht bijna nog erger getroffen! Er is nauwelijks een huis te vinden wat niet (zwaar) beschadigd is en ook nu nog, ruim 2 maanden na de ramp, ligt er overal troep en zijn veel huizen nog totaal onbewoonbaar. Ook het kantoor van LCDE is zwaar getroffen, het dak ligt eraf en alles binnenin, computers, papieren, meubels, is verloren. De staf van LCDE leeft nu in tenten en moet met minimale middelen werken, maar toch – ook al zijn zij zelf dus slachtoffer- hebben zij al honderden families in Samar en Leyte weten te helpen. Petje af!
Donderdag, 30 januari 2014
Vandaag wonen we een voedseldistributie bij in barangay Cutay in Santa Fe. De uitdeling verloopt bijkans nog soepeler en sneller dan die van gisteren. De mensen staan netjes met hun “token” in de rij en nemen dankbaar hetvoedselpakket in ontvangst bestaande uit 20 kg rijst, 2 kg suiker, 0.5 liter olie, 1 kg mungbonen, 1 kg gedroogde vis, 5 blikjes corned beef, 5 blikjes sardientjes, en 0.5 kg zout. Daarna gaan we naar barangay San Miguelay, de armste wijk van Santa Fe, waar de bewoners merendeels landloze arbeiders zijn die elk jaar getroffen worden door overstromingen van de nabijgelegen rivier. Zij hebben zich hier aan aangepast door de vloer van hun woningen 0.5 tot 1 meter boven grondniveau te bouwen. Maar we zien helaas weinig vloeren meer want bijna alle huizen zijn van de aardbodem verdwenen. Met behulp van de door CARE uitgedeelde “shelter repair kits” wordt er links en rechts druk gebouwd zodat men op zijn minst een dak boven zijn hoofd heeft want het regent elke dag momenteel. Eerder deze maand was er zelfs een depressie die twee weken aanhield en het hele dorp stond wekenlang onder meer dan een halve meter water! Er wordt dankbaar gebruik gemaakt van het alom aanwezige kokoshout maar daar moet wel voor betaald worden aan de eigenaar van de grond en ook voor het zaag- en timmerwerk aan de nieuwe huizen is geld nodig… Omdat de mensen zo arm zijn en weinig of geen spaargeld hebben deelt CARE daarom ook kleine bedragen aan “cash” geld uit. Verder geven we training om de huizen veiliger te herbouwen dan ze vroeger waren (“building back safer”), want met slechts enkele simpele en goedkope aanpassingen is de kans dat het huis een nieuwe storm doorstaat vele malen groter.
Vrijdag, 31 januari 2014
Het is al weer mijn laatste dag op de Filipijnen…de tijd is voorbij gevlogen. Met onze lokale partner ACCORD neem ik nog eens rustig door wat we de afgelopen dagen allemaal gezien en besproken hebben. Ik geef ze nogmaals een groot compliment voor hun geweldige inzet en niet aflatende inspanningen want ze maken hele lange dagen en ook gedurende kerst en oudjaar werd er gewoon doorgewerkt. En de moeite loont zich want er is enorme vooruitgang geboekt vergeleken met twee maanden geleden. Maar er zijn ook nog heel wat verbeterpunten en de echte klus is eigenlijk pas net begonnen. We moeten nu een slimme strategie gaan bedenken om de slachtoffers van Yolanda (lokale naam voor de tyfoon Haiyan) een kans te geven hun leven weer op te pakken. Met het uitdelen van wat voedsel, bouwmateriaal of geld alleen kom je er niet… hoe gaan we mensen weer aan werk en inkomen helpen en hoe gaan we voorkomen dat we over een aantal maanden als het stormseizoen begint weer opnieuw een grote ramp krijgen? Door sterkere huizen te bouwen, door nieuwe gewassen te introduceren, door mensen in groepen te laten samenwerken en aan het sparen te zetten, door het opzetten van simpele “early warning” systemen, door mangrove bomen te planten, enzovoorts, enzovoorts. Dankzij de gulle giften van het Nederlandse publiek aan Giro555 van de SHO hebben we gelukkig de middelen om dit te kunnen doen en onze lokale partners en CARE staf in de Filipijnen zitten vol ideeën dus samen moet het gaan lukken. Ben benieuwd hoe het er bij mijn volgend bezoek eind maart uitziet….wordt vervolgd dus!
