Op het Indonesisch eiland Sulawesi zijn hulpverleners druk bezig de slachtoffers van de aardbeving en tsunami te voorzien van noodhulp. Eind september legde de dubbele ramp het gebied rond de stad Palu volledig plat, met meer dan 2000 doden tot gevolg. Cordaid, een van de hulporganisaties achter Giro555, ondersteunt op Sulawesi een netwerk van lokale organisaties dat zich inzet om op verschillende manieren hulp te bieden.

Dorp zakt weg in de grond
Kort na de fatale aardbeving op Centraal-Sulawesi deed zich een fenomeen voor waar de inwoners van Palu en omgeving niet op berekend waren. “Alles werd vloeibaar en het leek alsof we in een blender zaten,” vertelt getuige Abdul uit Langaleso. Abdul heeft een aangrenzend dorp volledig in de grond zien zakken. Wat Abdul heeft gezien heet ‘liquefactie’, oftewel, het plotseling vloeibaar worden van de bodem.

Dodelijke modderstroom
Abdul beschrijft nog een gruwelijke gebeurtenis: “Tweehonderd schoolkinderen werden meegesleept en bedolven door de vloeibare bodem. Ze liggen nu begraven onder de modder bij de kerk waar ze een evenement bijwoonden.” Veel bewoners van het rampgebied lopen nog altijd rond met vragen over hoe het precies kon gebeuren dat hele dorpen door de aarde zijn verzwolgen. Dr. Yusuf Surachman Djajadihardja, onderzoeker bij het Indonesische Agency for Assessment and Application of Technology, legt uit: “Tijdens de aardbeving is de grond zodanig heen en weer geschud en vermengd met zandgrond en water, dat de bodem is veranderd in een vloeibare massa. De verwoestende landverschuiving is het gevolg van die veranderde bodemsamenstelling.”
Overlevenden uit de getroffen dorpen verblijven in tenten aan de rand van het rampgebied en hebben noodhulp ontvangen. Omdat het ERCB (Emergency Response Capacity Building Network, het lokale partnernetwerk van Cordaid) verwacht dat de 311 families daar langere tijd zullen moeten doorbrengen, wil het netwerk de hulpverlening verlengen met meer voedseldistributies, gezondheidszorg en traumabegeleiding. Eind oktober is er meer dan 80 ton rijst door het netwerk aan slachtoffers van de aardbeving en tsunami geleverd. De komende maanden zullen de medewerkers en vrijwilligers hulp blijven bieden met voedsel, water, het bouwen en herstellen van toiletten, gezondheidszorg, tijdelijk onderdak, schoolspullen en een speelcentrum voor kinderen.

Water, hygiëne en afval
Behalve de urgente behoefte aan voedsel en onderdak, bleek als snel dat er ook grote problemen ontstonden met vervuild water. Maar liefst 80% van het regionale drinkwaterbedrijf is door schade onbruikbaar geraakt en een onderzoeksteam van het Ministerie van Gezondheid heeft in 22 van de 33 geteste drinkwatermonsters, schadelijke bacteriën ontdekt. De experts van hulporganisatie Bina Swadaya sporen de besmette waterbronnen op om ze vervolgens te neutraliseren met purificatietabletten.
Een ander probleem is dat veel mensen hun afval dumpen in of rond de watervoorzieningen en dat de riolering verstopt raakt. De lokale vuilnisdienst kan de gevolgen van de ramp ook niet aan en er dreigen grote problemen te ontstaan. De komende weken zullen de organisaties werken aan oplossingen voor de problemen op het gebied van hygiëne.

Mobiele klinieken
Verder ondersteunt Cordaid in het rampgebied twee mobiele klinieken. Slachtoffers melden zich daar met klachten van jeukende huid, spierpijn, hoofdpijn en ademhalingsproblemen. “Veel problemen ontstaan waarschijnlijk door het gebruik van vervuild water dat naar de oppervlakte is gekomen door de liquefactie”, zegt Caraka Anto Yuwono, arts in een van de klinieken. “Daarnaast verblijven mensen bij de evacuatieposten in moeilijke omstandigheden, waar ze bijvoorbeeld niet voldoende slaap krijgen.” De zorg richt zich niet alleen op de behandeling van lichamelijk klachten. Voor veel mensen is de ramp ook een zeer traumatiserende ervaring geweest, waar ze mogelijk nog lange tijd last van kunnen hebben. Daarom worden er ook therapeutische sessies georganiseerd om mensen te helpen bij het verwerken van hun trauma’s.

Overzicht van de hulp van Cordaid’s lokale partnernetwerk tot nu toe.

• 81.275 kg rijst verdeeld over 4.384 families op 12 verschillende locaties
• 21 watertanks in 10 locaties
• 2522 voedselpakketten uitgedeeld op 7 locaties
• 100 waterpurificatietabletten
• 1955 hygiënekits uitgedeeld op 6 locaties
• 1611 tenten uitgedeeld op 7 locaties
• 18 latrines geplaatst op 9 locaties
• 51 vuilnisbakken geplaatst in 9 wijken
• 7 kindercentra opgezet waar kinderen veilig kunnen spelen en psychosociale begeleiding krijgen
• 1224 mensen behandeld in 2 mobiele klinieken

De organisaties die deel uitmaken van Cordaid’s lokale partnernetwerk ERCB zijn LPTP, Bina Swadaya, Perdhaki, Pusaka Indonesia Foundation, AMAN, KARSA Institute en Merah Putih Foundation. De hulp via dit partnernetwerk wordt mede mogelijk gemaakt met geld uit de Giro555-actie ‘Nederland helpt Sulawesi’.