De ramp
In het voorjaar van 2017 lijden 20 miljoen mensen in Zuid-Soedan, Noordoost-Nigeria, Somalië en Jemen honger door een combinatie van conflict, ingestorte economieën, (extreme) droogte en armoede. Bijna 1,4 miljoen kinderen zijn ernstig ondervoed. In februari roepen de VN voor delen van Zuid-Soedan voor het eerst in zes jaar een officiële hongersnood uit. Dat betekent dat er dagelijks mensen sterven wegens voedselgebrek. Ook in de andere drie landen is de situatie kritiek en dreigt hongersnood als zij niet direct hulp ontvangen. Op 6 maart 2017 start de Giro555-actie ‘Helpt slachtoffers hongersnood’
Wat was er aan de hand?
Begin 2017 bevinden 20 miljoen mensen zich in de hoogste categorieën van het wereldwijd gebruikte IPC-kwalificatiesysteem voor voedselonzekerheid (zie FAQ ‘Hoe is Giro555 tot de landenkeuze voor de actie ‘Help slachtoffers hongersnood’ gekomen?’). Dit betekent dat zij (ernstig) ondervoed zijn, niet meer in staat zijn in hun eigen voedsel te voorzien en hulp nodig hebben. Vooral kinderen, ouderen en andere kwetsbare groepen lopen verhoogd risico om te sterven. De voorspellingen zijn bovendien slecht, omdat in verschillende gebieden regen uitblijft, maar ook omdat conflicten blijven voortduren en mensen daardoor niet in hun eigen voedsel kunnen voorzien. Zij kunnen hun land niet bewerken als zij moeten vluchten voor geweld. De voorspelling is dat als ingrijpen uitblijft, er op meer plekken hongersnood uitbreekt.
Oorzaken
De oorzaken van de hongercrises verschillen per land, maar in alle landen speelt conflict, en daardoor een ingestorte economie, aanhoudende en in sommige gevallen extreme droogtes en armoede een rol. De verschillende oorzaken grijpen in elkaar. In Zuid-Soedan en Noordoost-Nigeria zijn veel mensen gevlucht voor het geweld, waardoor zij hun land niet hebben kunnen bewerken of oogsten, terwijl er in die droge gebieden al minder oogsten zijn. Het geweld zorgt er ook voor dat medische faciliteiten als klinieken niet of nog maar deels functioneren, waardoor bijvoorbeeld ondervoede kinderen niet tijdig kunnen worden geholpen bij goed behandelbare ziektes als diarree, waardoor zij ernstiger ondervoed raken of komen te overlijden. Ook kan schaarste aan water en voedsel conflict verder in de hand werken.
De bevolking van deze landen is gewend zich aan te passen aan periodes van droogte, maar nu er sprake is van langdurige periodes van droogte of extreme regenval zijn mensen minder goed in staat de klappen daarvan op te vangen. Wanneer dergelijke omstandigheden samengaan met oorlog en geweld, een ingestorte economie, een gebrek aan sociale voorzieningen en kwetsbare mensen die door hun reserves heen zijn kan dat tot een humanitaire ramp leiden. De actieopbrengst van Giro555 wordt ingezet voor noodhulp, gericht op het redden van levens. Lees verder.
Kern- en omringende landen
De nationale actie richt zich op Zuid-Soedan, Noordoost-Nigeria, Somalië en Jemen, waar zich de ergste honger afspeelt. Hieronder leest u meer over de noodsituaties in deze landen. De actie richt zich daarnaast op een aantal gebieden in buurlanden waar door de effecten van die crises, zoals de instroom van vluchtelingen, en door droogte ook ernstige voedseltekorten zijn. In de buurlanden van Nigeria, (Niger, Tsjaad en Kameroen) leven bijvoorbeeld 800.000 mensen met ernstige voedseltekorten en vinden ook aanvallen van gewapende groeperingen plaats; de extreme droogte die Somalië treft, maakt ook steeds meer slachtoffers in Kenia en Ethiopië, waar meer dan 500.000 kinderen ernstige ondervoed zijn; en in het noorden van Oeganda hebben meer dan een miljoen vluchtelingen uit Zuid-Soedan ook dringend hulp nodig.
Wat was er aan de hand in Zuid-Soedan?
In Zuid-Soedan heersen door oorlog, een ingestorte economie en droogte enorme voedseltekorten. Begin maart 2017 verkeert 60 procent van de bevolking in nood en hebben bijna 5 miljoen kinderen acuut voedselhulp nodig. Op 20 februari 2017 kondigden de Verenigde Naties en de Zuid-Soedanese regering hongersnood af in twee deelstaten in de staat Unity. Zo’n 100.000 mensen dreigen van de honger om te komen. Zeker 30% van de jonge kinderen is (ernstig) ondervoed in de districten Leer, Panyijiar en Mayendit. Ook andere staten bevinden zich op de rand van de hongersnood. Cijfers uit maart 2017 geven de ernst van de situatie in Zuid-Soedan aan:
-
- 7,5 miljoen mensen (60%*) zijn in nood (*totaal aantal inwoners: 12,5 miljoen inwoners)
- 4,9 miljoen mensen (39%) verkeren in acute voedselnood
- 100.000 mensen lijden aan hongersnood in de staat Unity
- 270.000 kinderen lijden aan ernstige en acute ondervoeding
- 1,8 miljoen mensen zijn op de vlucht binnen Zuid-Soedan, 1,5 miljoen mensen zijn gevlucht uit Zuid-Soedan
Wat was er aan de hand in Noordoost-Nigeria?
Begin 2017 is een alarmerend aantal mensen in Noordoost-Nigeria getroffen door ondervoeding en honger, mede veroorzaakt door de strijd tussen het Nigeriaanse leger en gewapende groepen. De voedselonzekerheid is met name ernstig in de staten Borno, Adamawe en Yobe. Zo hebben 5,1 miljoen mensen acuut voedselhulp nodig en zijn 450.000 kinderen acuut ondervoed. Ook zijn 1,9 miljoen mensen op de vlucht geslagen voor het geweld in Noordoost-Nigeria. Meer dan de helft daarvan zijn kinderen. Vluchtelingen trekken naar veiligere regio’s, waaronder stedelijke gebieden. Hierdoor zijn ook in deze gebieden voedseltekorten ontstaan. Basisvoorzieningen als gezondheidszorg, drinkwater- en sanitaire voorzieningen staan zwaar onder druk. Cijfers over Nigeria uit maart 2017:
- 8,5 miljoen mensen in nood
- 5,1 miljoen mensen verkeren in acute voedselnood
- 450.000 kinderen lijden aan ernstige en acute ondervoeding
- 1,9 miljoen mensen zijn op de vlucht binnen Noordoost-Nigeria, 230.000 mensen zijn naar buurlanden gevlucht
Wat was er aan de hand in Somalië?
Begin 2017 heeft de helft van de bevolking van Somalië hulp nodig en verkeert bijna een kwart in acute voedselnood. De situatie van kinderen is extra zorgelijk: 363.000 kinderen zijn ernstig ondervoed, waarvan 71.000 levensreddende behandeling nodig hebben. 1,9 miljoen mensen kunnen sterven aan ziektes die te voorkomen zijn, dankzij een gebrek aan schoon drinkwater en toegang tot basisgezondheidszorg. Deze humanitaire ramp is een gevolg van jarenlange conflicten, een zeer zwakke overheid, extreme droogtes, armoede en aan dit alles gekoppelde vluchtelingenproblematiek. Op dit moment zijn de hoogste percentages van acute ondervoeding te vinden in de vluchtelingenkampen. Dit wordt veelal veroorzaakt door ziekten (zoals diarree en cholera) en de beperkte humanitaire ondersteuning. Enkele cijfers over Somalie uit maart 2017:
- 6,2 miljoen mensen (41 %*) zijn in nood (*totaal aantal inwoners is 12,3 miljoen)
- 2,9 miljoen mensen (24 %) verkeren in acute voedselnood
- 363.000 kinderen lijden aan ernstige en acute ondervoeding
- 1,1 miljoen mensen zijn op de vlucht binnen Somalië, 885.000 miljoen mensen zijn gevlucht uit Somalië
Wat was er aan de hand in Jemen?
In Jemen woedt sinds 2015 een burgeroorlog met grote humanitaire gevolgen. Mede daardoor speelt zich hier de grootste voedselcrisis in de wereld af. Begin 2017 verkeert meer dan tweederde van de bevolking in nood en hebben meer dan 7 miljoen mensen dringend voedselhulp nodig. In het hele land is sprake van grote voedseltekorten en een gebrek aan schoon drinkwater, sanitaire voorzieningen en medische faciliteiten. Extra kwetsbaar zijn baby’s, jonge kinderen, zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven. Ruim 3,2 miljoen vrouwen en kinderen zijn verzwakt door een voedingstekort. In de loop van 2017 neemt het aantal mensen dat afhankelijk is van hulp nog verder toe tot 20,7 miljoen mensen, 75% van de totale bevolking van het land. 17 miljoen mensen weten niet waar hun volgende maaltijd vandaan komt en hebben acute voedselhulp nodig. Hieronder vallen 462.000 zwaar ondervoede kinderen die levensreddende behandeling nodig hebben.Enkele cijfers over Jemen uit maart 2017:
- 18,8 miljoen mensen (68 %*) zijn in nood (*totaal aantal inwoners: 27,4 miljoen)
- 7 miljoen mensen (25 %) hebben dringen voedselhulp nodig
- 462.000 kinderen lijden aan ernstige acute ondervoeding
- 2 miljoen mensen zijn op de vlucht binnen Jemen, 186.000 miljoen mensen zijn gevlucht uit Jemen
Bronnen: UN OCHA, Reliefweb, FEWSNET, zesmaandenrapportage Giro555
De ramp in beeld:
