De impact van de tsunami op de Sri Lankaanse bevolking vereiste professionele psychische begeleiding. Met opbrengst van de tsunamiactie kon Stichting Vluchteling samen met partner IMC verschillende Mental Health Centers opzetten in Sri Lanka. Het bleek een zeer belangrijke stap te zijn in de ontwikkeling van de psychosociale zorg in het zwaar getroffen land.

Op 26 december 2004 bereikten de verwoestede golven de kust Sri Lanka. Ruim 35.000 inwoners vonden de dood, ruim een half miljoen Sri- Lankanen raakten dakloos. Meer dan een miljoen mensen hadden direct na de tsunami hulp nodig, onder hen ook vele ontheemden die de burgeroorlog waren ontvlucht.

Psychische problemen
Snel werd duidelijk dat de overlevenden van de tsunami meer nodig hadden dan alleen hulpgoederen en een dak boven hun hoofd. Het land, dat al jaren geteisterd werd door het interne conflict tussen overheid en Tamil Tijgers, kende al een hoog aantal mensen met psychische problemen en veel zelfmoorden. Door de tsunami kwamen er alleen maar meer mensen bij die in psychische nood verkeerden.

Met de opbrengsten van de tsunamiactie kon Stichting Vluchteling ervoor zorgen dat 400 leraren werden opgeleid om kinderen met psychische problemen te begeleiden. Daarnaast kregen lokale gezondheidswerkers via partnerorganisatie International Medical Corps (IMC) training in het verlenen van psychische hulp en ‘on the job’-begeleiding, en werden er zes klinieken voor geestelijke gezondheidszorg en tien Mental Health Centres door het land opgezet.

Inmiddels zijn de meeste ontheemden, zowel de mensen die de verwoestende tsunami waren ontvlucht als de mensen die op drift waren geraakt door de burgeroorlog, allang huiswaarts gekeerd. Stichting Vluchteling is daarom nauwelijks meer actief in Sri Lanka. En zo hoort het ook te gaan met (nood)hulp: zodra mensen zichzelf weer kunnen bedruipen, trekken wij ons terug.

Blijvend resultaat
Hoe mooi is het om te horen van onze partner IMC dat onze investeringen in acute psychosociale gezondheidszorg direct na de tsunami een blijvende invloed hebben. Het nieuwe Sri-lankaanse beleid, opgesteld direct na de tsunami, erkent dat het land een schrikbarend groot aantal inwoners heeft met psychische problemen, en dat de geestelijke zorg en dienstverlening toegankelijk en betaalbaar moet zijn voor iedereen. De overheid noemt expliciet dat het een basisrecht is van ieder mens met geestelijke problemen om bescherming te krijgen.

Concreet betekent dit dat in grote delen van het land gezondheidscentra zijn waar psychosociale gezondheidszorg word aangeboden door professionals. Mensen die in zware psychische nood verkeren, kunnen voortaan dich bij huis worden behandeld. Voor een land waar naar schatting 2 % van de bevolking kampt met een psychische aandoening, is het een gigantische sprong voorwaarts. Iedereen in Nederland die heeft gedoneerd voor slachtoffers van de tsunami, mag een beetje trots zijn op dit resultaat.

Foto: ICCO en Kerk in Actie/ACT Alliance, Paul Jeffrey
December 2014