35 medische ebola-kits van Cordaid, één van de hulporganisaties achter Giro555, zijn op 25 november uitgeklaard in de haven van Freetown. “Ziekenhuizen en gezondheidscentra in heel Sierra Leone staan om deze spullen te springen”, zegt Marjan Kruijzen, gezondheidszorgcoördinator in Sierra Leone.

Foto: Het transport van hulpgoederen in Sierra Leone 

Met lokale partners regelt zij de verdere distributie van goederen uit de Karel Doorman naar alle uithoeken van het land. Zoals elke haven is ook die in Freetown goed beveiligd. Alleen komen de ebola-veiligheidsmaatregelen er hier bovenop. Kruijzen: “Toen alle douanepapieren in orde waren, moesten we op een aantal plaatsen onze handen wassen, werd ter controle onze temperatuur gemeten en moesten we veiligheidshelmen op voor we toegang kregen tot de vier containers met onze medische hulpgoederen.”

Zo’n 11 duizend kilo aan medisch materiaal staat er nu klaar in de haven van Freetown, voornamelijk beschermingsmateriaal voor hulpverleners die mogelijke patiënten moeten testen op ebola: duizenden handschoenen, schorten, isolatiepakken, mondkappen, brillen, en zaken als zeep, plastic brancards en thermometers.

“De plattelandsziekenhuizen zijn onvoldoende bereikt door de internationale hulpgemeenschap.”

De distributie naar 11 ziekenhuizen en 25 kleinere gezondheidscentra gaat voornamelijk via afgelegen plattelandsgebieden. In een land waar het verkeer grotendeels is stilgelegd om verspreiding van het virus tegen te gaan, is dat transport geen sinecure.

Kruijzen: “Onze partner doet dat met vrachtwagens die ter beschikking zijn gesteld door het World Food Program en huurt chauffeurs in. Net als NGO-medewerkers krijgen zij een speciaal pasje waarmee ze vrij in ebola-gebieden kunnen reizen. Afgezien daarvan is het simpele feit dat deze vrachtwagens goede banden hebben ook wel fijn qua veiligheid. De helft van de lorries die ik zie in de haven rijdt namelijk rond met lekke banden.”

De ziekenhuizen en centra die deze spullen krijgen, behandelen zelf geen ebola-patiënten maar doen de eerste screening van verdachte patiënten. En ze staan in voor de reguliere basiszorg die zo belangrijk is in een land als Sierra Leone. Kruijzen: “Ebola-behandeling gebeurt in de 5 grote speciaal daarvoor ingerichte behandelcentra, onder andere van AZG. De ziekenhuizen en centra die wij nu steunen zijn onderdeel van het bestaande reguliere gezondheidszorgsysteem. Zij doen de eerste screening op ebola, maar kunnen dat alleen doen als ze veilig materiaal hebben. Stap één is de bescherming van medische hulpverleners en dat is waar deze hulpgoederen voor dienen.”

De ziekenhuizen en kleinere klinieken in de plattelandsgebieden zitten te springen om deze spullen, zegt Kruijzen. “Hier werken immers de mensen die de eerste ebola-screenings doen en doorverwijzen naar de behandelcentra en daarmee een cruciale rol spelen om het virus een halt toe te roepen. Maar ze zijn onvoldoende bereikt door de internationale hulpgemeenschap, die zich vooral heeft gericht op de ebola-behandelcentra. Veel van de gezondheidscentra hebben hun deuren moeten sluiten, uit gebrek aan medische middelen en beschermingsmateriaal en omdat patiënten wegblijven uit angst. Daar proberen we nu verandering in te brengen.”

“Stap één is de bescherming van medische hulpverleners

en dat is waar deze hulpgoederen voor dienen.”

Kruijzen legt uit wat ebola doet met een plattelandsziekenhuis of gezondheidscentrum, waar duizenden gezinnen in de omtrek van afhankelijk zijn. “Zodra personeel vermoedt dat iemand ebola heeft wordt die persoon acuut doorgestuurd naar een behandelcentrum. Als het een bewezen ebola-geval is moet het ziekenhuis of centrum conform overheidsbeleid 21 dagen de deuren sluiten en het personeel moet verplicht in het ziekenhuis blijven. Die quarantainemaatregelen zijn begrijpelijk, maar maken het tegelijk heel moeilijk voor centra om overeind te blijven. En ze wakkeren de angst onder de bevolking aan. Steeds minder mensen gaan naar de dokter als ze malaria, of voor zwangerschapscontroles, bevallingen of andere bedriegende maar makkelijk te behandelen aandoeningen. Ebola tast dus het hele gezondheidssysteem aan. Veilig beschermingsmateriaal en goede voorlichting zijn dus niet alleen belangrijk om ebola te stoppen maar ook om de reguliere gezondheidszorg in Sierra Leone overeind te houden.”

Angst reist mee met het virus De angst voor ebola reist mee met het virus, constateert Kruijzen. “Ebola begon in het Oosten, sloeg toen toe in Freetown en nu in het Noorden, waar mensen tot voor kort dachten gespaard te blijven maar waar nu veel slachtoffers vallen en de angst enorm is.”

“Beschermingsmateriaal en goede voorlichting zijn niet alleen belangrijk om ebola te stoppen, maar ook om de reguliere gezondheidszorg overeind te houden.”

In het oosten lijkt ebola intussen onder controle te zijn. Dat is ook de regio waar de internationaal gesteunde preventiecampagnes zich op richten. “Die preventie werkt dus wel”, aldus Marjan. ”Zaak is om die campagnes zo snel mogelijk ook op het noorden te richten.”