Met de 11 bij Giro555 aangesloten hulporganisaties is er zoveel mogelijk geld opgehaald voor hulp aan de door honger getroffen gebieden. Dat geld was hard nodig om de hulpverlening verder te kunnen uitbreiden, omdat ook de voedseltekorten door tegenvallende oogsten steeds verder zullen toenemen. Samen willen we een nog grotere ramp voorkomen.

De actieopbrengst is, ondanks de vele uitdagingen, binnen een jaar volledig besteed. Daarmee zijn meer dan 2 miljoen mensen geholpen. Het grootste deel van de actieopbrengst is besteed aan voedsel (43%), levensonderhoud (23 %) en water en sanitatie (17 %).

Ondanks de uitdagingen zijn met het geld van Giro555 meer dan 2 miljoen mensen bereikt. Zo hebben onder meer 466.000 mensen voedselhulp ontvangen, werden 187.000 ondervoede kinderen behandeld, kregen 133.000 mensen een medische behandeling, werden 302.000 mensen voorgelicht over hygiëne en cholera, werd 22,8 miljoen liter water uitgedeeld, ontvingen 116.000 mensen droogtebestendige zaden en landbouwgereedschap, kregen 206.000 mensen een geldelijke bijdrage en werden 432.000 stuks vee ingeënt. De organisaties achter Giro555 blijven ook de komende tijd hulp bieden in de getroffen gebieden met geld van andere fondsen.

Door een combinatie van extreme droogte, effecten van klimaatverandering en geweld, heerste begin 2017 in maar liefst vier landen een hongercrisis: Zuid-Soedan, Noordoost-Nigeria, Somalië en Jemen. In totaal hadden meer dan 20 miljoen mensen te weinig voedsel. Bijna 1,5 miljoen kinderen waren ernstig ondervoed. Op 6 maart startte de Giro555-actie ‘Help slachtoffers noodhulp’ voor hulp in de getroffen gebieden. Deze actie liep door tot eind augustus 2017.

Na de hongersnood in Somalië in 2011 hebben hulporganisaties de jaren daarna alles op alles gezet om een nieuwe hongersnood te voorkomen. Dat er toch weer hongersnood ontstond, komt door een fatale combinatie van extreme droogte en conflict.

Honger door conflict
In Noordoost-Nigeria, Jemen en Zuid-Soedan is geweld, en daardoor ingestorte economieën, een belangrijke oorzaak van honger. Noodhulp lost gewelddadige crises niet op. Hulpverleners maken geen eind aan oorlogen. Daarvoor is structurele hulp, diplomatie en politieke druk nodig. Maar passief toekijken als duizenden mensen sterven en miljoenen langzaam afglijden naar een hongersnood, is menselijkerwijs geen optie.

Honger door falende overheden en armoede
In veel van de getroffen gebieden is sprake van een falende overheid, die mede door een gebrek aan centraal gezag niet zorgt voor de veiligheid en openbare diensten voor haar burgers. Burgers worden hierdoor hard getroffen, bijvoorbeeld omdat gezondheidszorg gebrekkig is of slecht bereikbaar, of omdat zij door onveiligheid niet hun land kunnen bewerken of hun oogst naar de markt brengen. Vaak glijden landen met falende staten af naar steeds verdere armoede. Burgers zijn steeds minder in staat om langduriger periodes van droogte het hoofd te bieden.

Honger door droogte
Droogteperiodes zijn een terugkerend fenomeen in grote delen van Afrika. Het veranderend klimaat brengt de voedselvoorziening steeds meer in gevaar. Vooral in de Hoorn van Afrika heeft het klimaatfenomeen El Niño extreme droogte veroorzaakt. In gebieden waar veel vluchtelingen verblijven, worden vaak alle bomen en bosjes gekapt omdat ze brandhout nodig hebben om eten te koken. Daardoor neemt de droogte en erosie nog verder toe. De getroffen landen doen zoveel mogelijk om de gevolgen van droogte te beperken. Maar de huidige situatie is zo extreem, dat ze de situatie niet langer aankunnen.

Eeuwenoude gewoontes werken niet meer
Ook hebben boeren in heel Afrika steeds meer moeite om hun gewassen te verbouwen, doordat weerpatronen steeds grilliger worden. Eeuwenlange gewoontes voor zaaien en oogsten raken in de war en zaden zijn niet goed meer bestand tegen het veranderende klimaat. Ook andere factoren spelen mee. Zo wordt steeds meer water uit de ondergrond weggezogen voor landbouw en door het aanleggen van diepe putten. Ook rivieren worden steeds vaker omgeleid, gebruikt voor irrigatie of energieopwekking, en ook dat leidt tot problemen in de landbouw verder stroomafwaarts. Verder heeft de aanleg van grote plantages of wildparken door buitenlandse bedrijven gevolgen voor de beschikbaarheid van landbouwgrond en water.

Buurlanden bezwijken
Buurlanden die te hulp zijn geschoten, dreigen nu zelf te bezwijken. De crisis in Niger, Tsjaad en Kameroen is vooral ontstaan doordat het conflict in Noordoost-Nigeria overslaat naar de grensstreken van deze landen. De last van honderdduizenden vluchtelingen uit Noordoost-Nigeria en de eigen ontheemden, hebben ervoor gezorgd dat de voedselsituatie in deze landen geheel instort. Ook Noord-Oeganda gaat gebukt onder de druk van ruim een miljoen vluchtelingen uit Zuid-Sudan. In Nederland en Europa wordt gezegd dat vluchtelingen in eigen regio moeten worden opgevangen – in deze regio’s is de rek er volledig uit.

De hulp – mede mogelijk met geld van Giro555 – is gericht op het helpen van slachtoffers van de hongersnood, tot zij zelf weer in staat zijn om in hun voedselbehoefte te voorzien. Zonder deze hulp zullen miljoenen mensen honger lijden. Daarbij is een tekort aan basisvoorzieningen, zoals schoon water en gezondheidszorg. Door slechte hygiëne en vervuild (drink)water worden ziektes overgedragen en door de verzwakte staat waar veel mensen in verkeren zijn zij extra vatbaar.

Het Giro555-geld hebben de hulporganisaties besteed binnen de sectoren voeding, water, sanitatie en hygiëne, gezondheidszorg en economische ondersteuning en levensonderhoud. Zo zorgden de hulporganisaties voor voedseldistributies, bijvoeding van ernstig ondervoede kinderen en acute medische hulp om de impact van honger op korte termijn te beperken. Ook werd bijgedragen aan het herstel van medische faciliteiten en de bestrijding van cholera en andere besmettelijke ziekten. Er werden waterputten en andere watervoorzieningen hersteld of gebouwd en hygiënekits (met o.a. zeep, waterzuiveringstabletten en maandverband) uitgedeeld. Ook werd voorlichting over het belang van goede hygiëne gegeven om te voorkomen dat mensen ziek worden of ziektes zich verder verspreiden.

Op plekken waar de grond vruchtbaar – en de situatie veilig – genoeg was om weer te zaaien, zijn droogtebestendige zaden en gereedschap uitgedeeld. Ook werden mensen ondersteund met andere vormen van levensonderhoud, zoals het uitdelen van visgereedschap of het bijvoeden van sterk vermagerd vee.

De Giro-555 gelden zijn binnen een jaar na de actie volledig besteed, maar de hulporganisaties achter Giro555 blijven met andere fondsen hulp bieden in de getroffen landen.

De actie richtte zich op Zuid-Soedan, Noordoost-Nigeria, Somalië en Jemen. De problemen stoppen echter niet bij de landgrenzen: ook buurlanden hadden te maken met de effecten van die crises, zoals de instroom van vluchtelingen, en met droogte. In de buurlanden van Nigeria, (Niger, Tsjaad en Kameroen) leven bijvoorbeeld 1,7 miljoen mensen met ernstige voedseltekorten en vinden ook aanvallen van gewapende groeperingen plaats. De extreme droogte die Somalië treft, maakte ook steeds meer slachtoffers in Kenia en Ethiopië, waar meer dan 415.000 kinderen ernstig ondervoed waren, en in het noorden van Oeganda hadden ruim 1 miljoen vluchtelingen uit Zuid-Soedan ook dringend hulp nodig.

In maart 2017 was in de vier landen Zuid-Soedan, Noordoost-Nigeria, Jemen en Somalie sprake van het hoogste aantal mensen dat risico liep te overlijden aan de gevolgen van hongersnood. Voor twee staten in Zuid-Soedan was al officieel een hongersnood afgekondigd, in de andere landen was sprake van ernstige voedseltekorten en dreigde op korte termijn een hongersnood. De voorspellingen waren slecht. Twintig miljoen mensen waren niet meer in staat om in eigen voedsel te voorzien en hadden hulp nodig.

Giro555 baseert zich op cijfer van UN OCHA (de noodhulporganisatie van de Verenigde Naties). Daarnaast gebruikt Giro555 informatie van FEWS NET (Famine Early Warning Systems Network). FEWS NET biedt data en analyses om overheden en hulporganisaties te informeren over acute voedselonzekerheid. Met deze data en analyses stellen zij een onafhankelijke IPC-kwalificatie op. Deze kwalificatie kent vijf categorieën, oplopend van 1 tot 5. Hoe hoger het IPC-cijfer voor een land of regio is, des te ernstiger is het voedseltekort, des te hoger het aantal mensen dat sterft vanwege voedselgebrek en des te hoger het percentage ondervoede kinderen. Categorie 5 wordt officieel hongersnood genoemd.
Voor de vier landen golden in maart 2017 de volgende categorieën:
Zuid-Soedan: IPC 3 4 en 4 in grote delen van het land, IPC 5 in delen van de staat Unity
Noordoost Nigeria, Somalië, Jemen: IPC 3 en 4
In totaal woonden 20 miljoen mensen in regio’s met IPC 3 – 5.

Op basis van de noden, de capaciteit van de organisaties in de verschillende landen en de beschikbare middelen, hebben de organisaties gezamenlijk besloten in welke landen zij de Giro555 gelden in gaan zetten:

• Zuid-Soedan: Cordaid, ICCO & Kerk in Actie, Nederlandse Rode Kruis, Oxfam Novib, Plan Nederland, Save the Children, Stichting Vluchteling en Terre des Hommes.
• Noordoost Nigeria: ICCO & Kerk in Actie, Nederlandse Rode Kruis, Oxfam Novib, Plan Nederland en UNICEF Nederland.
• Somalië: CARE Nederland, Cordaid, ICCO & Kerk in Actie, Nederlandse Rode Kruis, Oxfam Novib, Save the Children, Stichting Vluchteling en World Vision. Via ICCO & Kerk in Actie biedt ook een particulier initiatief in Somalië hulp met Giro555-geld.
• Jemen: CARE Nederland, Nederlandse Rode Kruis,Oxfam Novib, Stichting Vluchteling en UNICEF Nederland.
• Kenia: Nederlandse Rode Kruis, Terre des Hommes en UNICEF Nederland. Via ICCO & Kerk in Actie biedt ook een particulier initiatief in Kenia hulp met Giro555-geld.
• Niger: Oxfam Novib.
• Ethiopië: ICCO & Kerk in Actie, Plan Nederland
• Oeganda: Nederlandse Rode Kruis en Cordaid

Daarbij wordt minimaal 80% van de totale actieopbrengst in de vier focuslanden (Zuid-Soedan, Noordoost-Nigeria, Somalië en Jemen) besteed en maximaal 20% in de omringende landen (Kenia, Niger, Ethiopië en Oeganda).

Minimaal 80% van de totale opbrengst wordt in de 4 focuslanden (Zuid-Soedan, Noordoost-Nigeria, Somalië en Jemen) besteed en maximaal 20% in de omringende landen (Kenia, Niger, Ethiopië en Oeganda). In elk van de focuslanden wordt minimaal 15% van de totale opbrengst besteedt.

De samenwerkende hulporganisaties hebben via Giro555 vanuit het Ministerie van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking 2 miljoen euro ontvangen.

In totaal heeft het kabinet meer geld uitgetrokken voor hulp aan de slachtoffers van de hongersnoden in Nigeria, Zuid-Soedan, Somalië en Jemen. Via het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de Verenigde Naties (Jemen en Nigeria), via het Internationale Rode Kruis (Somalië en Zuid-Soedan) en via de Dutch Relief Alliance (DRA), een samenwerkingsverband van Nederlandse noodhulporganisaties waaraan ook een aantal hulporganisaties achter Giro555 deelnemen (Zuid-Soedan, Somalië, Nigeria, Jemen en Ethiopië).

Ja op woensdag 29 maart werd de ‘5-daagse voor 555’ afgerond met een grote actiedag op radio, TV én online kanalen. De actiedag vond van 5.55 tot 24.00 uur plaats in Beeld en Geluid in Hilversum.